"Wat is het leven toch slecht!"

Dat is iets wat we de agelopen tijd heel vaak tegen elkaar hebben gezegd. Wat is het heerlijk om geen zorgen te hebben en zo ongedwongen door het leven te gaan...

De afgelopen 2 weken in Cambodja zijn behoorlijk indrukwekkend geweest. Na ons heerlijke busavontuur zijn we voor 3 dagen naar de tempels van Angkor Wat gegaan. Waar we een beetje bang voor waren was dat het weer een van de attracties zou zijn waarvan je zonder er zelf geweest te zijn al honderden foto's gezien hebt, waardoor het niet meer zo bijzonder is als je er daadwerkelijk voor staat. Niets bleek (gelukkig) minder waar te zijn: het is een ongelooflijk bijzondere plek, waar je zelfs aan 3 dagen niet genoeg hebt om alles te bezichtigen.

Er zijn verschillende manieren om het complex te bezoeken. Het leek ons verstandig de eerste dag een tuktuk te nemen, zodat we enigzins wisten hoe het geheel eruit zou zien om te voorkomen dat we op dag 2 met onze fietsjes zouden verdwalen. Met de tuktuk vertrokken we naar de tempels van Angkor om onze toegansbewijzen in orde te maken en daarna "de korte loop" door het complex te maken. Er werden 2 belachelijke foto's van ons gemaakt (met zo'n soort webcam ding, waardoor je er altijd als een of andere Cruella Deville of Graaf Dracula uit komt te zien) die op onze toegangsbewijzen werden geprint. Er werd ons nog even op het hart gedrukt dat we deze echt niet kwijt moesten raken, omdat we dan opnieuw moesten betalen. De toegangsbewijzen met onze creepy foto's bleken niet voor niets, tot vervelens toe werden we de 3 dagen in Angkor Wat gecontroleerd. Erg nuttig, aangezien het bijna onmogelijk is om, wanneer je geen Cambodiaans/ Aziatisch uiterlijk hebt, het complex zonder controle te betreden. Maar goed, zoals zoveel dingen tijdens het reizen: het heeft geen zin om je er druk om te maken. Met de tukuk hebben we de eerste dag de belangrijkste tempels bezocht, inclusief de Bayon tempel (met alle gezichten), Ta Phrom (de tempel die is opgeslokt door de jungle-achtige omgeving overwoekerd is door bomen) en natuurlijk het grote Angkor Wat.
Ongelooflijk wat een drukte er heerste: echt niet normaal hoeveel toeristen met verschillende nationaliteiten de tempels van Angkor aandoen. Niet geheel onlogisch gezien het feit dat het een van de wereldwonderen is (het zevende??), maar wel irritant dat het zo goed als onmogelijk is foto's te maken zonder poserende (al dan niet rochelende) Chinese families, Russische tourgroepen (wat die hier doen vragen wij ons ook af...) of veel te luide Duitsers. Toeristen. Ze zijn onlosmakelijk verbonden aan dit soort grote attracties. Het hoort erbij. Wij maken hier natuurlijk net zo goed deel van uit, maar er zit een verschil tussen toeristen en toeristen. Wat ons betreft is lang niet iedereen zich bewust van de "overlast" die zij voor anderen en de omgeving veroorzaken: gillen, alle aandacht naar je trekken, niet netjes op je beurt wachten als anderen een foto willen maken, de lokale bevolking als shit behandelen en je afval overal en nergens neer gooien. Ja het is irritant dat de Cambodianen in het Angkor Wat complex de godganse dag op je af komen lopen als je amper een voet buiten de tempel hebt gezet met hun "Do you wanna have cold drinks??" of "Would you like something to eat??". Maar goed, zij zijn volledig afhankelijk van onze uitgaven aan hun zo goed aangeprezen producten, dus who can blame them? Zouden wij niet hetzelfde doen als we dusdanig arm waren en tussen honderden anderen onze boterham moesten verdienen met het verkopen van producten aan "rijke" toeristen? Het beste is om er gewoon een lolletje van te maken, dat maakt het voor jezelf een stuk aangenamer, maar ook voor de Cambodianen die ook alleen maar hun werk doen (het zou inderdaad anders kunnen...). Naast de drukte was het ook belachelijk warm (waren we niet meer gewend...), af en toe waren we blij dat we weer een ritje in de tuktuk konden maken om enigzins weer op temperatuur te komen.

Na een geweldige dag langs alle belangrijke tempels bezochten we aan het einde van de middag dan eindelijk Angkor Wat. Zoals zoveel dingen waar wij tijdens onze reizen zijn geweest: onder constructie. Gelukkig gold dit niet voor de hele tempel, maar enkel voor de ingang. We hebben zeker een uur lang door het complex gelopen en lekker in de schaduw gezeten waarbij we ons ons voor hebben zitten stellen hoe die mensen hier zo'n 800 jaar geleden rond hebben gelopen in dit supergrote tempelcomplex. GE-WEL-DIG!
Na Angkor Wat vertrokken we naar de laatste attractie van de dag: de sunset boven een van de tempels. Een behoorlijke afknapper: met honderden toeristen zaten we in de bloedhitte te wachten tot de zon onder zou gaan en we een geweldig uitzicht zouden hebben. Helaas, geen mooie kleuren, we hebben alleen maar heftig zitten verbranden. Wel heerlijk om zo relaxt bovenop een tempel te zitten en lekker voor je uit te staren...

De tweede dag vertrokken we op twee rammelbakkies richting Angkor Wat om "de grote loop" te doen. De mooiste tempels hadden we eigenlijk al wel gezien, deze dag zouden we de minder bekende en verder afgelegen tempels bezoeken. Heerlijk om zo lekker weg te waaien en van alles en nog wat te bekijken. De tempels waren misschien wel minder mooi dan de tempels die we de eerste dag hadden gezien, maar de dag was zeker niet minder leuk. We hebben de grootste lol gehad en de prachtige omgeving van het Angkor Wat complex gezien inclusief palmbomen, weilanden en kinderen die op op ouderwetse manier met een visnet in uber vies water staan te vissen. Iets wat ons nog lang bij zal blijven was een gesprek met een klein jongetje van zo'n 8 jaar oud. Hij woonde in een van de 250 weeshuizen (!!!) die in Siem Reap gevestigd zijn en kwam met een flyer aan om te vragen of wij een kijkje in zijn weeshuis wilde nemen of misschien wel zijn sponsor wilden worden omdat hij nog niemand had die voor hem zorgde. Belachelijk dat zo'n kind om zijn eigen toekomst moet gaan bedelen, wat is er toch een armoede. Armoede en Cambodja zijn sowieso onafscheidelijk, we hadden in India al wel een hele hoop armoede meegemaakt, maar daar kwam het niet zo op ons af als dat in Cambodja wel het geval is. Met name kinderen leven overal en nergens en struinen de straten af om vuil te verzamelen waar ze (denken wij) vervolgens een paar centen voor krijgen. Je kunt je er eigenlijk niks bij voorstellen dat er nog daadwerkelijk zulke levens bestaan... Deze dag waarop we meer van de omgeving en de mensen van het Angkor Wat complex hebben gezien, was voor ons zeker weer bijzonder en maakte het een zeer complete ervaring.

Na onze dag fietsen moesten we eigenlijk nog een ding doen om de "Angkor-belevenis" compleet te maken. Vroeg opstaan. We hadden de dag ervoor al een poging ondernomen, maar die was falicant mislukt: na kort beraad om 4 uur 's nachts hadden we gezamenlijk besloten dat het misschien toch wel beter was om nog een paar uurtjes in bed te blijven liggen. Mochten we het niet te missen onderdeel van een bezoek aan de tempels van Angkor, de zonsopgang, niet willen missen moesten we toch echt om 4 uur opstaan (de derde en laatste dag van ons toegangsbewijs voor Angkor Wat zou deze dag ingaan, dus...). Na wat gezucht en gesteun hebben we ons toch maar klaar gemaakt en zijn we om 4.30 uur op onze rammelbakkies gesprongen en naar Angkor Wat gefietst.
Eenmaal aangekomen, 5.00 uur, waren we de allereerste aanwezigen en na kort veldonderzoek bleek waarom: de zonsopgang zou pas na 6:00 uur plaatsvinden. AAAAAAARRRRRRRRGGGGGGGHHH, DAT WAS TOCH ZEKER NOG 3 KWARTIER SLAPEN GEWEEST! Het kwaad was al geschied, dus zat er niks anders op dan rustig te wachten. Het voordeel van onze misrekening was dat we het allerbeste plekje uit konden zoeken en even rustig een theetje konden drinken, geluk bij een ongeluk. Het vroege opstaan was het zeker waard. Wederom geen geweldige kleuren, maar wel een prachtig gezicht om deze machtige templel zo uit het donker op zien te rijzen. Blij dat we geweest zijn (v.w.b. het slaaptekort: we waren om een uur of 8 weer terug in het hostel waar we onze gemiste uurtjes nog even in konden halen)!

Diezelfde avond nog vertrokken we met een nachtbus naar Sihanoukville, waar we heerlijk 4 dagen aan het strand van Otres Beach hebben gelegen. Het strand van Cambodja is zeker niet het mooiste strand dat we ooit gezien hebben, maar het was wel even heel erg lekker. Tijdens het reizen is het af en toe even nodig om een "vakantietje" van een paar dagen in te plannen en lekker niks te doen, waarvoor Otres Beach een uitstekende plek bleek te zijn. We hadden een heerlijke bungalowtje (na de eerste nacht in een verschrikkelijk krot geslapen te hebben, waar we 's nachts de ratten hoorden lopen en een grijs/groen met blauwgestipt gekko van 25 cm lang als huisdier hadden...) en hebben 4 dagen lang van 9.00 uur tot zonsondergang aan het strand hebben gelegen. Gelukkig bestaan ze nog: laidback strandjes!!

Na 4 heerlijke dagen aan het strand vertrokken we naar Phnom Penh, de hoofdstad van Cambodja. We hadden wisselende verhalen gehoord over deze stad: de een vond het wel leuk, de ander vond het niet de moeite waard. Wij wilden er in ieder geval naar toe om het Tuol Sleng museum en de Killing Fields te bezoeken. Even in het kort (waarmee ik eigenlijk afbreuk doe aan de verschrikkelijke gebeurtenissen uit die tijd): Van 1975-1979 heeft er een burgeroorlog geheerst in Cambodja, waarbij de Rode Khmer heeft geprobeerd het communisme in het land te brengen. Nadat zij in 1975 de oorlog hebben verklaard werden vele mannen, vrouwen en kinderen aan het werk gezet op het land om de landbouw te bedrijven. In deze periode werden alle tegenstanders van het regime opgepakt, gemarteld en uiteindelijk gedood. Vele intellectuelen en jan-en-allemannen hebben tijdens deze oorlog de dood gevonden. Deze gruwelijkheden hebben in die tijd plaats gevonden in Tuol Sleng (S-21) en de Killing Fields. In Tuol Sleng, een voormalig schoolgebouw, werden deze mensen gevangen genomen en gemarteld, net zo lang tot zij hun "daden tegen het Khmer regime" bekenden, waarna ze, mochten ze nog niet dood gemarteld zijn, op de Killing Fields uiteindelijk vermoord werden.

Tuol Sleng, de gevangenis, is tot op de dag van vandaag in stand gehouden en gaat nu door het leven als een museum. Alle slaapverblijven (soms niet groter dan 1 bij 2 meter), martelkamers en martelwerktuigen zijn nog steeds zichtbaar. Een aantal van deze voormalige verblijven zijn ingericht met duizenden foto's die alle gezichten, velen verminkt, van de daar gegangen genomen mensen laten zien. Behoorlijk indrukwekkend en deprimerend... Het komt allemaal behoorlijk op je af als je daar rondloopt en je je bedenkt dat al deze mensen hier op gruwelijke wijze hebben moeten leven terwijl ze zo goed als zeker niks hebben misdaan.
Er hangen ook foto's op van de lichamen, die er na overmeestering van de gevangenis in 1979 zijn gevonden, waarop te zien is hoe deze mensen er aan toe waren. Ik moet zeggen dat het behoorlijk heftig was allemaal. Je kunt je gewoon niet voorstellen dat dit echt is gebeurd, zeker niet gezien het feit dat we over nog geen 35 jaar geleden praten en wij er zo goed als niks van weten. Wij wisten wel van de naam Pol Pot en dat deze man gruwelijke dingen had gedaan, maar niet wat er nu daadwerkelijk is gebeurd. Het lijkt een beetje een vergeten verhaal dat tot de dag van vandaag in de doofpot wordt gestopt: er zijn op dit moment nog 5 van de Rode Khmer leiders in leven, maar tot de dag van vandaag is nog geen een van hen veroordeeld. Er is al jaren een tribunaal gaande, maar slechts een van deze leiders is inmiddels voorgeleid, de anderen zitten rustig hun tijd uit te zitten en misschien wel te wachten tot ze overlijden alvorens ze veroordeeld zullen worden, de makkelijkste weg voor hen (zoals ook in 1998 met Pol Pot is gebeurd). Belachelijk. 's Avonds zaten we rustig te eten in een restaurantje dat door straatkinderen wordt gerund (ook daaraan geen tekort hier in Cambodja), waar we het gehele verhaal nog eens de revue hebben laten passeren. We waren wel een klein beetje aangeslagen...

De dag erna zijn we naar de Killing Fields gegaan, de plek waar de gevangenen van Tuol Sleng uiteindelijk geexecuteerd werden. Dagelijks werden er 300 mensen vanuit Tuol Sleng vervoerd om hier te worden afgemaakt op een gruwelijke manier; niet met kogels (dat was te duur) maar door doodgeslagen, de keel door gesneden of (voor kinderen) tegen een boom geslagen te worden. Wederom best heftig... De massagraven zijn nog steeds in tact, er is een groot monument gebouwd met honderden, al dan niet duizenden schedels en botten en op de Killing Fields zelf liggen nog altijd botten en kledingstukken van de slachtoffers uit die tijd. Verschrikkelijk allemaal. Bij ons weer de verbijstering dat dit een gebeurtenis is waar wij niks van af weten en dat dit nog zo kort geleden heeft kunnen gebeuren. Wel goed om deze twee plaatsen te bezoeken: het helpt je begrijpen aan wat voor een afgrond dit land heeft gestaan en waar vandaan het nu moet proberen op te klimmen.

Al met al was Cambodja zeer speciaal. De tempels van Angkor waren geweldig en de musea in Phnom Penh heel erg indrukwekkend. Het geeft wel stof tot nadenken. Vandaag zijn we nog naar de laatste must see attractie van Cambodja geweest: de Golden Palace en de Silver Pagoda. Wat ons betreft niet heel bijzonder, maar het was wel even fijn om weer iets "leuks" te doen. We hebben hier alles gezien wat we wilden zien en vertrekken morgen naar Laos.

We zijn er hier wel achter gekomen dat het leven voor ons Nederlanders/ backpackers helemaal nog niet zo slecht is...

Op naar Laos!

Liefs,

Stephan en Fiona